Chuyên đề nghiên cứu trao đổi

Cây Đa - Da Kèn ấp Xuân Lâm

Cây Da Kèn là cây đa nằm trên vỉa hè cạnh nhà số 42 đường Trần Hưng Đạo, phía Đông đình ấp Xuân Lâm. Cây đa này thuộc giống đa lá đỏ, tên khoa học là Ficus superba Miq var. Theo kết quả nghiên cứu khoa học, đa có nguồn gốc từ Ấn Độ, Đông Nam Á. Tại Việt Nam cây đa được du nhập vào từ rất lâu và được trồng tại nhiều đình, chùa và khu vực làng quê. Ý nghĩa biểu trưng đầu tiên của cây đa là sự trường tồn, sức sống dẻo dai. Cây đa còn là biểu tượng thần quyền và tâm linh của con người. Dưới gốc đa, người Việt xưa hay dựng miếu thờ. Những bình vôi, ông địa, bát hương, thay vì vứt bỏ người ta thường đem đến để ở gốc cây đa.

Tìm hiểu mối quan hệ Nhật - Việt qua đồ gốm sứ

Về mối quan hệ lịch sử giữa Nhật Bản và Việt Nam đã có nhiều đợt khảo sát, nhưng xét tới mối quan hệ giữa hai nước về công nghệ đồ gốm thì cần phải thấy việc khảo sát và kết quả của ông Oyama Fujio đã làm từ những năm 1930. Bài viết này tôi muốn góp thêm những tia sáng mới vào vấn đề này bằng các tư liệu đào được qua cuộc điều tra khảo cổ học ở Nhật Bản những năm gần đây và bằng những thành quả nghiên cứu về lịch sử đồ gốm ở Nhật Bản.

Vị thế địa - Lịch sử và bản sắc địa - Văn hóa của Hội An

Nghề mành chiếc ở Cù Lao Chàm - Hội An

Theo những hộ làm nghề mành hiện nay cho biết, nghề mành đã có từ lâu ở Cù Lao Chàm nhưng không biết chính xác thời gian ra đời. Có ý kiến cho rằng đây là nghề truyền thống của ngư dân Kim Bồng, xã Cẩm Kim, sau này Cù Lao Chàm mới phát triển nghề này.

Nghề mộc sản xuất đồ gia dụng ở Kim Bồng

Với những đặc điểm về điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý, xã hội đã tạo lập nên một Kim Bồng với sắc diện riêng so với nhiều làng quê khác ở Xứ Quảng nói chung, đất Hội An nói riêng. Câu thành ngữ “đàn bà làm nông, đàn ông làm thợ” mà người dân ở đây vẫn quen gọi phần nào thể hiện sự khác biệt đó. Dường như điều kiện tự nhiên, lịch sử đã tạo nên làng Kim Bồng là nơi tụ hội, phát nghiệp của nhiều ngành nghề thủ công truyền thống, trong đó nổi bật là nghề mộc mà sau đó đi vào ca dao tục ngữ như muốn diễn bày niềm tự hào của bao thế hệ người dân.

Hội An: Lịch sử và hiện trạng

1. Trong lịch sử phát triển của đô thị Việt Nam thời cổ đại và trung đại, Hội An không phải là thành thị vào loại cổ xưa nhất. Trước Hội An đã có những Luy Lầu, Long Biên, Tống Bình - Đại La thời Bắc thuộc, những Thăng Long, Vân Đồn thời Lý, Trần, Lê. Ngay trong vùng hạ lưu sông Thu Bồn, trước Hội An cũng đã có một Chiêm cảng nào đó của Champa.

Nghề mộc Kim Bồng

Làng Kim Bồng ngày xưa là châu Kim Bồng, thuộc tổng Mỹ Khê, huyện Duy Xuyên, nay phần lớn đất thuộc xã Cẩm Kim, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Đây là một làng được hình thành khá sớm ở đô thị thương cảng Hội An dưới thời chúa Nguyễn.

Thông tin về di tích lăng Ông ở Cẩm Kim

Làng Kim Bồng hay châu Kim Bồng bao gồm xã Cẩm Kim và một phần phường Cẩm Phô hiện nay, là vùng đất nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, địa hình bị chia cắt bởi sông nước. Dưới triều Nguyễn, châu Kim Bồng thuộc tổng Mỹ Khê - huyện Duy Xuyên - phủ Điện Bàn. Theo một số tư liệu và những kết quả nghiên cứu, làng Kim Bồng được thành lập khoảng thế kỷ XVII bởi các bậc tiền hiền của bốn tộc Huỳnh, Nguyễn, Phan, Trương. Trải qua thời gian, nhiều tộc họ từ các vùng miền khác cũng đến đây sinh sống và cùng với bốn tộc tiền hiền khai hoang mở rộng cương vực của làng, lập thêm nhiều xóm ấp mới. Thích ứng với điều kiện tự nhiên của vùng đất nằm cạnh cảng thị Hội An tại khu vực hạ lưu sông Thu Bồn, cũng như kế thừa truyền thống của dân tộc, cư dân Kim Bồng sinh nghiệp bằng nhiều nghề như sản xuất nông nghiệp, đánh bắt thuỷ sản, làm thợ mộc, nề, chạm trổ, buôn bán, buôn ghe bầu, trồng dâu nuôi tằm ươm tơ... Nhờ vậy mà đời sống kinh tế của cư dân tương đối phát triển, nhiều công trình kiến trúc văn hoá, tín ngưỡng được xây dựng và bảo tồn cho đến ngày nay, đặc biệt là ở khu vực thôn Phước Thắng, xã Cẩm Kim. Trong đó, lăng Ông, tên gọi khác là lăng Ông Cao Các hay lăng Cao Các Đại Vương là một trong những di tích tiêu biểu.

Văn hóa biển nhìn từ ngành nghề truyền thống ở Hội An

Lâu nay khi nói về các ngành nghề truyền thống gắn với biển đảo chúng ta thường tập trung sự quan tâm ở lĩnh vực khai thác, đánh bắt hải sản. Thật ra, trên thực tế, quá trình thích ứng, tương tác lâu dài với biển đảo đã cho ra đời ngành kinh tế biển với nhiều nghề khác nhau từ khai thác, đánh bắt đến thủ công, gia công, chế biến, buôn bán, dịch vụ… Thực tế này thể hiện rõ ở các địa phương ven biển miền Trung mà Hội An, Quảng Nam là một trường hợp cụ thể.

Hội An Khu phố cổ đối tượng của công tác bảo tồn Di tích

Hội An, địa chỉ của một khu đất rộng, người không đông, qui mô Hội An không to lớn, chỉ chiếm lĩnh một khoảng đất diện tích 2km2 bên bờ con nước Thu Bồn. Diện tích khiêm tốn ấy của Hội An không thể so mức độ hoành tráng với Sài Gòn - Gia Định, Hội An cũng chừng so đo bề dày lịch sử ngàn năm cùng Thăng Long - Kẻ Chợ hoặc vẻ nên thơ của các công trình kiến trúc nơi xứ Huế - Phú Xuân.

Dấu tích chính sách văn hóa của triều Nguyễn tại Hội An

Để an dân, ngoài các bộ luật được soạn thảo và đưa vào sử dụng, triều Nguyễn cũng có các chính sách khuyến khích nhân dân làm việc thiện. Những gương điển hình làm các việc nghĩa, như giúp đỡ người nghèo, giúp đỡ nhân dân trong thiên tai, những người phụ nữ biết giữ gìn tiết hạnh đã được biểu dương khen thưởng… Trong bài viết này chúng tôi khảo cứu chính sách khuyến thiện của triều Nguyễn tại Hội An, dựa vào những tư liệu điền dã thực tế và các văn bản, thư tịch của triều Nguyễn nhằm phác họa những nét cơ bản nhất về chính sách này.

Một vài suy nghĩ về công tác bảo tồn khu phố cổ Hội An

I/ Tính chất và ý nghĩa của “Khu phố cổ Hội An” trong di sản văn hóa của dân tộc: Dân tộc nào cũng có khát vọng khôi phục lại một cách đầy đủ, trọn vẹn, sinh động và chính xác bộ mặt lịch sử quá khứ của đất nước trước hết là nhằm mở rộng giới hạn ý thức dân tộc - cái quyết định sự tồn vong của mọi cộng đồng dân tộc trên thế giới. Trong từng con người cũng chẳng bao giờ tắt nghĩ ý thức muốn tìm hiểu xem cha ông, tổ tiên mình đã từng sống như thế nào, chính việc so sánh đối chiếu cái quá khứ và hiện tại là phương tiện nhằm nhận thức các qui luật của các quá trình phát triển lịch sử, để tư duy về sự tồn tại của xã hội. Mà cũng từ đó mà xác định chính xác xu thế phát triển trong tương lai. Trong lĩnh vực nghệ thuật sự so sánh như thế lại làm nảy sinh ra tình cảm trân trọng đối với truyền thống dân tộc, nét độc đáo trong sự sáng tạo của cha ông, từ đó tạo cho chúng ta sức mạnh tìm tòi, phát hiện và sáng tạo nghệ thuật, góp phần tạo ra những giá trị văn hóa mới cao đẹp hơn. Trong lĩnh vực này các di tích kiến trúc có giá trị rất to lớn về mặt nhận thức. Bởi vì kiến trúc đã từng là người bạn đồng hành không tách rời của con người suốt trong bề dày của lịch sử xã hội loài người. Kiến trúc xuất hiện khởi thủy là do nhu cầu tự bảo vệ, kế tục, duy trì nòi giống của con người. Mãi về sau này trình độ phát triển của xã hội loài người đã đạt tới nhất định thì kiến trúc mới biến thành hình thức lao động nghệ thuật. Như thế rõ ràng là giá trị thực dụng của một công trình kiến trúc tồn tại rất sớm so với giá trị thẩm mỹ của nó. Trước khi là một bộ môn nghệ thuật kiến trúc đã từng là một ngành sản xuất. Nó gắn liền với sự phát triển của lực lượng sản xuất vật chất của xã hội, gắn với những nhân tố kỹ thuật mới là cái đáp ứng những nhu cầu phát triển của mọi thời đại.

Vài thông tin về di tích nhà thờ tộc Trần Đắc

Trong số các loại hình di tích ở phường Cẩm Nam, nhà thờ tộc là loại hình nổi bật hơn cả về số lượng với 5 ngôi nhà thờ. Không chỉ là nơi thờ tự các bậc tiên tổ dòng tộc đã có công khai phá lập làng cho đời đời con cháu sinh tồn, phát triển, những công trình này còn chứa đựng giá trị về kiến trúc nghệ thuật độc đáo. Có thể minh chứng điều này qua ngôi nhà thờ của tộc Trần Đắc.

9 món ăn nhất định phải thử khi đến Việt Nam

Trong danh mục 9 món ăn này, tại Hội An ít nhất có 4 món mà du khách không thể bỏ qua khi đến nơi đây đó là bánh mì, bánh xèo, cao lầu và các loại chè. Ban biên tập Website xin trích giới thiệu bài viết này trên tạp chí Văn hóa nghệ thuật ẩm thực (Số 156/5 - 2015)

Sự hình thành và phát triển của Đô thị thương cảng Hội An trong bối cảnh sự phát triển của hàng hải thế giới và thương nghiệp quốc tế ở Đông Nam Á trong các thế kỷ XVI - XVII

Trước khi người Việt có mặt ở Hội An thì đã có Cù Lao Chàm và Cửa Đại Chiêm - sách xưa gọi là Đại Chiêm môn hay Đại Chiêm hải khấu, người Việt gọi vắn tắt là Cửa Đại - cửa ngỏ miền Amaravati của Vương quốc Champa, không xa đất thánh Mỹ Sơn và các kinh đô Sinhapura (Trà Kiệu) và Indrapura (Đồng Dương). Dấu vết của người Chàm để lại ở vùng Hội An là những ngôi miếu Bà Lồi, miếu Bà Dàng và nhiều pho tượng hiện bày tại Viện Bảo tàng nghệ thuật điêu khắc Chàm ở thành phố Đà Nẵng.

Suy nghĩ về Bình đồ Hội An

Ngày nay nhìn lên bản vẽ bình đồ đô thị Hội An chúng ta thấy đó là một điểm tụ cư nằm dọc theo bờ sông Thu Bồn tức sông Củi, tức sông Cái trong sử sách. Sông Thu Bồn giới hạn phía Nam đô thị, một dòng nước nhỏ đổ vào sông Thu Bồn hình thành một ngã ba sông với cây cầu Lai Viễn bắc qua nhánh sông nhỏ đó là giới hạn về phía tây của đô thị, về phía đông là biển với cửa Đại tức Cửa Đại Chiêm trong sử sách. Duy chỉ mặt bắc không có sông mà có một dải đất lồi rồi đến núi. Đó là một đô thị ven sông.

Nhân ngày Đại dương thế giới (8.6): Giữ tài nguyên biển đảo

Quảng Nam có đa dạng tài nguyên biển đảo, trong đó vùng biển Cù Lao Chàm (xã Tân Hiệp, TP.Hội An) vừa là khu bảo tồn biển quốc gia vừa là khu dự trữ sinh quyển thế giới. Chung tay bảo vệ tài nguyên biển đảo là việc làm rất cần thiết đã và đang đem lại kết quả tích cực.

Vài nét về lịch sử hình thành khu đô thị Hội An

"Thứ nhất Kinh kỳ, thứ nhì phố Hiến”: Câu ca ấy nhắc nhở về hai trung tâm thương nghiệp của nước ta ở Đàng Ngoài trong những thế kỷ XVII - XVIII. Thời bấy giờ ở Đàng Trong có Hội An sánh ngang và về mặt nào đó còn phát triển hơn cả Kinh kỳ, phố Hiến. ít nhiều trên sách vở các địa danh này đã được nhắc đến nhưng hình như các di tích ở đó chưa gây được sự chú ý đúng mức. Trải qua thời gian khó tìm thấy dấu vết của phố Hiến, Kinh kỳ xưa ở Hưng Yên, Hà Nội này. Riêng Hội An may mắn thay di tích còn lại tương đối nguyên vẹn.

Trương Đình Quang: Độc hành trong âm xưa

Trương Đình Quang, khởi đầu là một người độc hành. Và về sau, vẫn mãi là kẻ độc hành. Nẻo đường nghệ thuật người nhạc sĩ già đã và đang bước đi ấy, lắm những gập ghềnh. Bạn đồng hành, đã theo tháng năm rời bỏ ông…